Scena Litwy, Łotwy i Estonii

Scena larpowa w krajach bałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia) to miks kulturowy, językowy i tematyczny. Pokazuje nam wielojęzyczny charakter sceny: od angielskojęzycznych wydarzeń międzynarodowych, przez rosyjskojęzyczne społeczności relokantów, po lokalne inicjatywy w językach narodowych. Ta różnorodność stanowi zarówno bogactwo kulturowe, jak i wyzwanie komunikacyjne dla całej społeczności. 

Na podstawie analizy rozmów z organizatorami i uczestnikami oraz dostępnych źródeł można orzec, że obecna scena charakteryzuje się wysokim poziomem współpracy międzykrajowej, ale również znaczną fragmentacją komunikacyjną. Główne organizacje i projekty, takie jak Nordic Equinox w Estonii, World of Heroes w Litwie czy Edularp NGO działające w całym regionie, tworzą różnorodny ekosystem gier fabularnych na żywo, obsługujący społeczności mówiące w językach estońskim, łotewskim, litewskim, rosyjskim i angielskim.

Materiały o tym regionie zbierało mi się szczególnie ciężko, a część danych to fragmentaryczne, poskładane elementy.

Łącznie trzy wymieniane kraje mają około 5 milionów mieszkańców. Jak się zdaje, największy z eventów przyciąga 300-400 uczestników, kilka pojedynczych 60-80 osób. Wydaje mi się na bazie dostępnych materiałów, że mówimy o kilkudziesięciu, niskich kilkudziesięciu larpach rocznie we wszystkich trzech krajach łącznie. 

Scena larpowa w tych krajach ma swoje korzenie w końcu lat 90. XX wieku, kiedy to pierwsze gry fabularne na żywo zaczęły powstawać w Estonii. Rozwój tej formy rozrywki był ściśle związany z odzyskaniem niepodległości przez kraje bałtyckie w 1991 roku i otwarciem się na kulturę zachodnią. Wydaje się, że w przeciwieństwie do sceny ukraińskiej i białoruskiej, społeczność tych trzech krajów nie rozwinęła się jako odłam pierwszych larpów rosyjskich. 

Społeczność estońska, ze względu na bliskość kulturową z Finlandią i Szwecją, szybko przyjęła elementy nordyckie charakteryzujące się skupieniem na narracji, emocjach interpersonalnych i minimalistycznych zasadach mechanicznych. Jednocześnie, rosyjskojęzyczna społeczność w regionie rozwijała własne tradycje oparte na literaturze fantasy i grach komputerowych. Zwłaszcza wzmocnione po fali uchodźstwa z Rosji po inwazji tejże na Ukrainę. Kraj ten opuściły głównie osoby o nastawieniu progresywnym i liberalnym, częste w środowisku larpowym. Telegram służy jako główna platforma komunikacji dla tej grupy, ze względu na swoją wygodną strukturę. Grupy dla relokantów obejmują ponad 300 członków.

Jednym z głównych problemów sceny w krajach bałtyckich jest fragmentacja komunikacyjna. Społeczności estońskie wydają się opierać na Facebooku, łotewskie preferują Telegram, a litewskie organizują się na Discordzie. Istnieje co prawda grupa Larp in Baltic state, ale wydaje się ona spełniać funkcję głęboko niewystarczającą. Liczy około 1200 odbiorców. 

Bariery językowe dodatkowo komplikują sytuację. Ogłoszenia są pomijane, rejestracje są trudne do znalezienia, zasady pozostają nieprzetłumaczone. Społeczności często, jak wydaje mi się z rozmów z członkami środowiska, rozwijają się równolegle, a nie razem. 

Pomimo wyzwań, przyszłość wygląda dość nieźle. Jak powiedział mi jeden z przedstawicieli estońskiej społeczności, gdyby zapytano go 5-6 lat temu, jego perspektywa byłaby bardzo odmienna — silnie negatywna. Obecnie zauważalny jest wzrost aktywności i wiele nowych osób wykazuje zainteresowanie — nie tylko uczestnictwem, ale także tworzeniem treści larpowych. Oczywiście pytaniem pozostaje, jak zagospodarowane zostaną te zasoby. 

Co do aktywniejszych grup: 

Baltic LARP Fest, działający od 2006 roku, stanowi przykład długoterminowego projektu organizowanego przez stowarzyszenie „Baltic Larp”. Organizacja ta rozpoczęła swoją działalność jako zespół inicjatywny mający na celu reprezentowanie popkultury gier fabularnych w Litwie, a następnie rozszerzyła zasięg na cały region bałtycki.

Nordic Equinox stanowi największe wydarzenie LARP w krajach bałtyckich, gromadząc rocznie 300-400 uczestników. Event ten skupia się na walkach bofferowych z użyciem broni bezpiecznej i jest organizowany w rezerwacie przyrody z własną drewnianą forteczką. Kilkudniowe wydarzenie oferuje kompleksowe doświadczenie, obejmujące obozy wojenne, drużyny, oblężenia i inne klasyczne dla larpów bitewno-terenowych. 

Jeśli chodzi o festiwale larpowe znalazłem Tallinn International Larp Festival, działający od 2016 roku, reprezentuje pierwszy międzynarodowy festiwal krótkich scenariuszy LARP w Estonii. Jednak po 2020 nie znalazłem już jego dalszych śladów. Odbywał się on po angielsku. 

Festiwal wspierała organizacja, której ślady dość dobrze da się nadal odnaleźć. KARU Klubi MTÜ jest aktywne na kanałach facebookowych i nadal zdaje się aktywnie działać. 

Inną mocno obecną grupą jest Edularp NGO, który reprezentuje organizację non-profit organizującą gry larpy dla dorosłych w stylu blockbusterów z doświadczeniem „all-inclusive”. Organizacja skupia się na przyciągnięciu nowych graczy i popularyzacji larpów jako hobby wśród rosyjskojęzycznej społeczności. Grupa docelowa obejmuje rosyjskojęzycznych dorosłych w krajach bałtyckich i Finlandii, a także relokantów z Białorusi, Rosji i Ukrainy.